Năm 2016, do tình hình hạn hán xảy ra nghiêm trọng, nhu cầu cấp bách của việc chống hạn, dự án được đưa vào bố trí kế hoạch vốn trái phiếu Chính phủ giai đoạn 2017-2020. Năm 2017, tỉnh Ninh Thuận phê duyệt điều chỉnh dự án đầu tư.

Mục tiêu của dự án là nhằm cấp nước tưới cho 4.500ha đất canh tác; cấp nước sinh hoạt cho khoảng 20.000 hộ dân vùng hạ lưu, cấp 24 triệu m3/năm cho các ngành kinh tế khác; cấp nước bổ sung cho các hồ chứa nước Lanh Ra, Tà Ranh và Bầu Zôn, cắt giảm lũ cho khu vực hạ du và tình trạng ngập úng.

Dự án được khởi công xây dựng vào tháng 7/2018 đến nay đã triển khai xây dựng được khoảng 35% khối lượng công việc.

Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường nêu rõ, dự án có trong danh mục các công trình, dự án theo điều chỉnh quy hoạch đất đến năm 2020 và Kế hoạch sử dụng đất kỳ cuối (2016 - 2020) của tỉnh Ninh Thuận được Chính phủ phê duyệt tại Nghị quyết số 113/NQ-CP ngày 30/8/2018.

Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XIV. Ảnh: Quochoi.vn.

Báo cáo Đánh giá tác động môi trường đã được Bộ Tài nguyên và Môi trường thẩm định. Hiện tại, tỉnh Ninh Thuận đang hoàn thiện, bổ sung, giải trình để trình Bộ Tài nguyên và Môi trường xem xét, phê duyệt theo đúng quy định.

Đến năm 2019, UBND tỉnh Ninh Thuận đã điều chỉnh diện tích rừng chuyển mục đích sử dụng ở cao trình mực nước dâng bình thường là 134,3m (thay vì ở cao trình đỉnh đập cao nhất là +141m được phê duyệt lần đầu năm 2010) đã làm diện tích sử dụng đất giảm xuống còn là 885,51ha.Trong đó có 431,76ha rừng đề xuất chủ trương chuyển mục đích sử dụng.

Theo Luật Lâm nghiệp và kết quả phê duyệt 3 loại rừng, dự án có 100,63ha rừng phòng hộ (tăng 90,73ha so với phê duyệt năm 2010) và 309,48ha rừng sản xuất (giảm 205,07ha so với phê duyệt năm 2010); diện tích rừng quy hoạch đưa ra ngoài 3 loại rừng 21,65ha (giảm 222,93ha so với phê duyệt năm 2010).

Vì vậy, sau khi cập nhật diện tích sử dụng đất thì Dự án Hồ chứa nước Sông Than thuộc dự án quan trọng quốc gia và thẩm quyền quyết định chủ trương chuyển mục đích sử dụng rừng thuộc Quốc hội.

Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường nhấn mạnh, dự án có phát sinh tiêu chí quan trọng quốc gia do có sử dụng 100,63ha rừng phòng hộ đầu nguồn. Vì vậy, việc Chính phủ đề nghị Quốc hội xem xét, quyết định chủ trương chuyển mục đích sử dụng 100,63ha rừng phòng hộ để thực hiện Dự án là đúng quy định; vị trí rừng phải chuyển đổi của dự án là bắt buộc để bảo đảm hiệu quả đầu tư công trình.

Về trồng rừng thay thế, đến nay UBND tỉnh Ninh Thuận đã chỉ đạo việc trồng rừng thay thế với diện tích 595ha. Ngoài ra, UBND tỉnh Ninh Thuận cam kết “sau khi được Quốc hội quyết định chủ trương chuyển mục đích sử dụng rừng sang mục đích khác để thực hiện dự án hồ chứa nước Sông Than, sẽ phê duyệt kinh phí trồng rừng thay thế bổ sung theo quy định của Luật Lâm nghiệp”.

Cần chuyển đổi mục đích sử dụng hơn 1.100ha đất rừng Thanh Hóa, Nghệ An

Bên cạnh đó, Chính phủ cũng trình Quốc hội xem xét quyết định chủ trương chuyển mục đích sử dụng 1.131,22ha đất rừng trên địa bàn tỉnh Nghệ An và Thanh Hóa để thực hiện Dự án Hồ chứa nước Bản Mồng.

Về Dự án hồ chứa nước Bản Mồng, Bộ trưởng Bộ NN-PTNT Nguyễn Xuân Cường nêu rõ, dự án được Thủ tướng Chính phủ cho phép đầu tư năm 2006, được khởi công năm 2010 nhưng đến năm 2011 dự án tạm dừng do Chỉ thị số 1792/CT-TTg. Năm 2017, dự án được bố trí vốn trở lại trong trung hạn 2016-2020 để tiếp tục thực hiện và được Chính phủ cho phép phân kỳ đầu tư thành 02 giai đoạn.

Mục tiêu của dự án là nhằm cấp nước cho sản xuất nông nghiệp (tưới 18.871ha), cấp nước cho công nghiệp, dân sinh; bổ sung nước về mùa kiệt cho sông Cả với lưu lượng 22 m3/s và cho 2 hệ thống thủy lợi lớn ở hạ du là Nam và Bắc Nghệ An; kết hợp phát điện (45MW); tích nước phòng lũ, giảm lũ cho hạ du sông Hiếu; phục vụ phát triển công nghiệp, du lịch.

Hiện tại các bên liên quan đang hoàn thiện hồ sơ để làm thủ tục chuyển đổi phần diện tích đất rừng bị ảnh hưởng. Ảnh: Việt Khánh.

Đến nay, Dự án đã triển khai xây dựng được khoảng 90% khối lượng công việc; lũy kế giải ngân đến nay đạt 83% và dự kiến đến cuối năm 2020 cơ bản hoàn thành giai đoạn I.

Làm rõ lý do dự án phát sinh tiêu chí công trình quan trọng quốc gia Bộ trưởng Bộ NN-PTNT Nguyễn Xuân Cường cho biết: Năm 2017, Bộ NN-PTNT phê duyệt điều chỉnh dự án và năm 2019, UBND tỉnh Thanh Hóa và Nghệ An đã xác định diện tích sử dụng đất của Dự án sau điều chỉnh là 3.963,83ha (giảm 1.295.5ha so với phê duyệt năm 2009).

Trong đó, diện tích đề nghị chuyển mục đích sử dụng rừng là 1.131,22ha (Nghệ An 544,77ha, Thanh Hóa 586,45ha). Trong đó, rừng phòng hộ đầu nguồn 312,95ha; rừng sản xuất 661,08ha; rừng ngoài quy hoạch lâm nghiệp 157,19ha.

Ngoài ra, dự án đã thực hiện nghiêm túc các quy định pháp luật về hồ sơ, trình tự thủ tục chuyển mục đích sử dụng rừng được thực hiện theo quy định của Luật Lâm nghiệp và Nghị định 83/2020/NĐ-CP.

Theo báo cáo của UBND tỉnh Nghệ An, UBND tỉnh Thanh Hóa diện tích rừng tự nhiên phải chuyển đổi là 662,55ha đều thuộc loại rừng nghèo, nghèo kiệt; vị trí rừng tự nhiên phải chuyển đổi của Dự án là bắt buộc để bảo đảm hiệu quả đầu tư công trình.

Các tỉnh Nghệ An, tỉnh Thanh Hóa là các tỉnh có diện tích rừng lớn, nếu được phép chuyển đổi diện tích rừng để thực hiện Dự án thì độ che phủ rừng của Thanh Hóa có giảm 0,05%, Nghệ An có giảm 0,03% nhưng vẫn ở mức cao so với toàn quốc. Trong hồ sơ dự án các tỉnh đều xây dựng phương án trồng rừng thay thế bằng việc nộp tiền vào Quỹ bảo vệ và phát triển rừng để trồng rừng tại địa phương, đã tuân thủ nghiêm túc, đáp ứng các quy định của pháp luật.

Do đó, Chính phủ đề nghị Quốc hội xem xét quyết định chủ trương chuyển mục đích sử dụng 1.131,22ha đất rừng trên địa bàn hai tỉnh Nghệ An (544,77ha) và Thanh Hóa (586,45ha), trong đó: Rừng phòng hộ 312,95ha rừng phòng hộ, 661,08ha rừng sản xuất và 157,19ha rừng ngoài quy hoạch lâm nghiệp để thực hiện Dự án Hồ chứa nước Bản Mồng, tỉnh Nghệ An.

Nguồn: nongnghiep.vn