Tới dự Hội thảo có trên 50 đại biểu, đại diện các cơ quan, đơn vị: Thành phố Hà Nội có đại diện Sở Xây dựng, Sở Nông nghiệp và PTNT; Đại học Thủy lợi, ĐH Tài nguyên môi trường, ĐH Quốc gia Hà nội, Viện Quy hoạch Thủy lợi, Viện KH Thủy lợi Việt Nam; Hội Đập lớn và PTNN Việt Nam, Hội Thủy lợi, Hội Tưới tiêu, Hội Cơ học Hà Nội.

Bộ KHCN có ông Nguyễn Phú Hùng- Vụ trưởng vụ CNN; Các chuyên gia đầu ngành gồm Thượng tướng Nguyễn Văn Hưởng, nguyên UVTW Đảng, nguyên Thứ trưởng Bộ Công an; GS.TS Đào Xuân Học, Chủ tịch Hội Thủy lợi, nguyên Thứ trưởng Bộ NN&PTNT; TS Tô Văn Trường, nguyên Viện trưởng Viện QH Thủy lợi Miền Nam; GS.TS Nguyễn Quang Ngọc, Chủ tịch Hội Lịch sử Việt Nam; GS.TS  Nguyễn Tuấn Anh - nguyên Viện trưởng Viện Khoa học Thủy lợi.

Vùng phía Tây Hà Nội là khu vực quan trọng về kinh tế - xã hội, an ninh quốc phòng của Thủ đô. Tuy nhiên đây là vùng có nhiều vấn đề nóng về ANNN như thiếu nước; ô nhiễm nguồn nước; các dòng sông không có dòng chảy mùa kiệt; lũ, ngập lụt, úng nghiêm trọng.

Nguyên nhân chính là do hạ thấp đáy sông dẫn đến hạ thấp mực nước trên sông Đà, sông Hồng làm cho các công trình thủy lợi không lấy đủ nước; biến đổi khí hậu ngày càng cực đoan; phát triển kinh tế xã hội làm gia tăng nhu cầu, tính chất, mục đích sử dụng nước, đồng thời tác động đến khả năng tiêu úng, thoát lũ và phòng chống thiên tai…

Việc đảm bảo ANNN vùng Tây Hà Nội trong những năm qua dù đã được quan tâm nhưng chưa có giải pháp khắc phục triệt để. Các Quy hoạch đã được phê duyệt là cơ sở pháp lý quan trọng để thực hiện các giải pháp đảm bảo ANNN cho vùng Tây Hà Nội. Việc thực hiện các QH theo đúng lộ trình và tăng cường quản lý là những nhân tố cơ bản để đảm bảo ANNN, phục hồi các dòng sông trong vùng.

Phương án tổng thể được đề xuất bao gồm việc nâng cao mực nước sông Hồng để cấp nước tự chảy vào sông Nhuệ, sông Đáy; đồng thời nâng mực nước sông Đà để tự chảy vào sông Tích và vận hành chủ động các trạm bơm lớn như Trung Hà, Phù Sa, Đan Hoài. Theo quy hoạch đã được phê duyệt, hai đập dâng Xuân Quang và Long Tửu sẽ được xây dựng để hỗ trợ quá trình này.

GS Nguyễn Quang Ngọc, Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam, cho rằng các dòng sông phải được trở về như trước đây. Ông nhận định phương án lấy nước từ sông Đà mang tính thuận thiên bởi chi phí không quá lớn. "Tôi không tin tưởng vào phương án bơm nước để tạo dòng chảy cho các sông chết", GS Ngọc nói.

GS Đào Xuân Học, Chủ tịch Hội Thủy lợi Việt Nam, cho rằng việc xây dựng hai đập dâng để hồi sinh các dòng sông suy kiệt là khả thi. Tuy nhiên, ông đề xuất cần nghiên cứu kỹ lưỡng về chiều cao của đập dâng và phối hợp với các nhà máy thủy điện để đảm bảo lưu lượng xả ổn định.

Các chuyên gia đều nhận định nguyên nhân chính khiến lòng sông Đà và sông Hồng hạ thấp là do tình trạng khai thác cát quá mức. Do đó cần quản lý việc khai thác chặt chẽ và hợp lý.

Thượng tướng Nguyễn Văn Hưởng, nguyên Thứ trưởng Bộ Công an, đề xuất cần nghiên cứu chuyển đổi vật liệu xây dựng để giảm khai thác cát và khôi phục các dòng sông. "Các dự án thủy lợi phải được đưa vào pháp quy để đảm bảo tính bền vững", ông Hưởng nói.

Ông Nguyễn Phú Hùng, Vụ trưởng vụ CNN- Bộ Khoa học và công nghệ cho rằng sắp tới Nhà nước sẽ ưu tiên kinh phí cho KHCN, nhưng các đề xuất phải chứng minh được hiệu quả đóng góp cho sự tăng trưởng GDP. Vấn đề Hội thảo hôm nay hết sức thiết thực, đề nghị các nhà khoa học có những đề xuất hay để đưa vào chương trình.

Kết thúc Hội thảo, ông Nguyễn Văn Tỉnh, Chủ nhiệm chương trình KC14/21-30 cám ơn các báo cáo viên, các cơ quan quản lý, các đơn vị Viện Trường, các chuyên gia nhà khoa học đã đến dự và có ý kiến phát biểu đóng góp trong Hội thảo. Ban Chủ nhiệm chương trình ghi nhận và sẽ tập hợp để gửi đến các cấp có thẩm quyền, với mong muốn đóng góp “xây dựng Thủ đô văn hiến, văn minh, hiện đại, phát triển bền vững, môi trường sống trong lành, an ninh nguồn nước với sông Hồng là trục xanh, cảnh quan trung tâm, phát triển đô thị hài hòa hai bên sông của Thành phố”.

Một số hình ảnh của Hội thảo:

1. Tags