Tổng hợp tình hình nguồn nước phục vụ sản xuất nông nghiệp năm 2021

2021.12.21 - 1496 lượt xem

Trong năm 2021, lượng mưa, dung tích hồ chứa và dòng chảy sông suối ở các khu vực hầu hết ở mức cao hơn trung bình nhiều năm (TBNN); dòng chảy sông Mê Công về Đồng bằng sông Cửu Long ở mức thấp hơn TBNN. Trong mùa khô, tình trạng hạn hán, thiếu nước xuất hiện cục bộ ở một số khu vực; xâm nhập mặn ở Đồng bằng sông Cửu Long xuất hiện sớm, ở mức cao hơn TBNN; tuy nhiên, hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn không gây thiệt hại đến sản xuất nông nghiệp do công tác ứng phó được thực hiện tốt. Trong mùa mưa, tình trạng ngập lụt, úng xảy ra tại các khu vực Trung du và Đồng bằng Bắc Bộ, Trung Bộ, Tây Nguyên do các đợt mưa lớn ảnh hưởng của bão, áp thấp nhiệt đới và gió mùa Đông Bắc.

1. Khu vực miền núi phía Bắc

Tổng lượng mưa (TLM) năm 2021 phổ biến 1.700÷1.800 mm, ở mức thấp hơn TBNN từ 5÷10%. Dung tích trữ các hồ chứa thủy lợi đạt 60÷90% dung tích thiết kế (DTTK) ở đầu vụ Đông Xuân (tỉnh có dung tích trữ thấp là Lạng Sơn 54%, Sơn La 64%); ở mức 49÷98% DTTK cuối vụ Mùa, xấp xỉ TBNN.

Trong vụ Đông Xuân, đã có khoảng 140 ha bị thiếu nước tại tỉnh Điện Biên; ngoài ra, tỉnh Lạng Sơn phải chuyển đổi khoảng 800 ha lúa sang cây trồng khác do thiếu nước. Vụ Mùa, tại tỉnh Cao Bằng có khoảng 4.800 ha bị hạn hán, thiếu nước.

Mưa lớn do bão và gió mùa từ tháng 5 đến tháng 10 đã gây ngập lụt, úng cho tổng cộng khoảng 270 ha cây trồng. Các địa phương đã vận hành công trình thủy lợi tiêu thoát nước.

2. Khu vực Trung du và Đồng bằng Bắc Bộ

TLM năm 2021 phổ biến 1.750÷2.000 mm, ở mức cao hơn TBNN từ 8-15%. Dung tích trữ các hồ chứa thủy lợi đạt từ 60÷97% DTTK ở đầu vụ Đông Xuân (tỉnh có dung tích trữ thấp nhất là Bắc Giang 66%); ở mức 65÷98% DTTK cuối vụ Mùa, xấp xỉ TBNN.

Để bảo đảm cung cấp đủ nước phục vụ gieo cấy lúa Đông Xuân 2020-2021, các hồ chứa thủy điện đã điều tiết 3 đợt tăng cường với tổng lượng xả 5,38 tỷ m3

Mưa lớn do các cơn bão và áp thấp nhiệt đới từ tháng 7 đến tháng 10 đã gây ngập lụt, úng cho tổng cộng khoảng 36.000 ha cây trồng. Các địa phương đã vận hành công trình thủy lợi để tiêu thoát nước hiệu quả.

3. Khu vực Bắc Trung Bộ

TLM năm 2021 phổ biến 2.000÷2.700 mm, ở mức cao hơn TBNN khoảng 17%. Dung tích trữ các hồ chứa thủy lợi đạt 89÷100% DTTK trước vụ Đông Xuân, so với TBNN cao hơn 10%; ở mức 15÷50% DTTK cuối vụ Hè Thu, thấp hơn khoảng 5% so với TBNN.

Trong vụ Hè Thu 2021, tỉnh Thừa Thiên Huế đã có 590 ha lúa bị hạn hán, thiếu nước.

Mưa lớn do các cơn bão trong các tháng 6 đến tháng 9 đã gây ngập lụt, úng cho tổng cộng 25.600 ha cây trồng. Các địa phương đã vận hành công trình thủy lợi để tiêu thoát nước hiệu quả.

4. Khu vực Nam Trung Bộ

TLM năm 2021 phổ biến từ 1.900÷2.500 mm, ở mức cao hơn TBNN 27%. Dung tích trữ các hồ chứa thủy lợi đạt 84÷100% DTTK trước vụ Đông Xuân, so với TBNN cao hơn từ 3÷20%; ở mức 43÷98% DTTK cuối vụ Hè Thu, cao hơn 14% so với cùng kỳ TBNN.

Trong vụ Đông Xuân 2020-2021, có khoảng 860 ha lúa bị thiếu nước (Phú Yên 500 ha, Quảng Nam 360 ha). Vụ Hè Thu 2021, có tổng cộng 4.900 ha lúa bị ảnh hưởng hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn (Quảng Nam 2.000 ha, Quảng Ngãi 554 ha, Phú Yên 1.645 ha).

Mưa lớn do ảnh hưởng của Cơn bão số 5 và gió mùa trong tháng 9, 11 đã gây ngập lụt, úng cho tổng cộng 13.400 ha cây trồng.

5. Khu vực Tây Nguyên

TLM  năm 2021 phổ biến 1.700-2.000 mm, ở mức cao hơn TBNN cùng kỳ 6%. Dung tích trữ các hồ chứa thủy lợi đạt 91÷100% DTTK trước vụ Đông Xuân, so với TBNN cao hơn từ 2÷7%; ở mức 87÷100% DTTK cuối vụ Mùa, cao hơn so với cùng kỳ TBNN khoảng 3%.

Trong vụ Đông Xuân 2020-2021, có khoảng 370 ha cây trồng (293 ha lúa, 77 ha màu) trên địa bàn các tỉnh Gia Lai và Đăk Nông bị thiếu nước. Trong vụ Mùa 2021, có khoảng 28.900 ha lúa thuộc các tỉnh Gia Lai và Đăk Lăk bị thiếu nước, chủ yếu nằm vùng ngoài công trình thủy lợi phụ trách tưới.

Mưa lớn do ảnh hưởng của Cơn bão số 5 và gió mùa đã gây ngập lụt, úng cho tổng cộng 7.000 ha cây trồng.

6. Khu vực Đông Nam Bộ

TLM năm 2021 phổ biến 1.600÷2.100 mm, ở mức thấp hơn 1,4% so với TBNN. Dung tích trữ các hồ chứa thủy lợi đạt 78÷93% DTTK trước vụ Đông Xuân, thấp hơn 3,5% so với TBNN; ở mức 80÷99% DTTK cuối vụ Hè Thu, cao hơn khoảng 6% so với TBNN.

Mưa lớn trong tháng 8 đã gây ngập 30 ha lúa tại huyện Bù Đăng và TP. Đồng Xoài, tỉnh Bình Phước.

7. Khu vực Đồng bằng sông Cửu Long

TLM năm 2021 phổ biến 966÷1.250 mm, ở mức thấp hơn TBNN cùng kỳ khoảng 15%.

Xâm nhập mặn mùa khô năm 2020-2021 ở mức cao hơn TBNN, thấp hơn các năm 2016 và 2020, một số thời điểm ảnh hưởng đến việc lấy nước của các công trình thủy lợi. Do kịp thời triển khai các giải pháp ứng phó, xâm nhập mặn không ảnh hưởng đến sản xuất và dân sinh.

Đỉnh lũ năm 2021 tại Tân Châu đạt 2,79 m vào ngày 22/10, tại Châu Đốc đạt 2,57 m vào ngày 21-23/10, thấp hơn TBNN từ 0,75÷0,9 m, thấp hơn mức BĐ1 từ 0,43÷0,71 m, thấp hơn đỉnh lũ năm 2020 từ 0,08÷0,19 m. Lũ năm 2021 không ảnh hưởng đến sản xuất ở các vùng được bảo vệ bởi hệ thống đê bao, bờ bao.

Các giải pháp đã thực hiện

Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã ban hành các Văn bản:

- Văn bản số 7042/BNN-TCTL ngày 27/10/2021 gửi Thủ tướng Chính phủ về việc nguy cơ xảy ra hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn ảnh hưởng đến nguồn nước phục vụ sản xuất nông nghiệp Vụ Đông Xuân 2021-2022 ở khu vực Bắc Bộ; trong đó, đề nghị Thủ tướng Chính phủ ban hành văn bản chỉ đạo công tác phòng, chống hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn bảo đảm nguồn nước phục vụ sản xuất nông nghiệp khu vực Bắc Bộ.

- Văn bản số 5264/BNN-TCTL ngày 19/8/2021 về việc tăng cường thực hiện giải pháp thích ứng với tình trạng thiếu hụt nguồn nước phục vụ gieo cấy lúa vụ Đông Xuân 2021-2022 khu vực Trung du và Đông bằng Bắc Bộ; Thông báo số 8037/TB-BNN-TCTL ngày 29/11/2021 về lịch lấy nước phục vụ gieo cấy lúa vụ Đông Xuân 2021-2022 khu vực Trung du và Đồng bằng Bắc Bộ.

- Văn bản số 8405/BNN-TCTL ngày 13/12/2021 gửi Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội về việc tăng cường công tác chuẩn bị lấy nước phục vụ gieo cấy vụ Đông Xuân 2021-2022.

Tổng cục Thủy lợi đã có báo cáo tình hình nguồn nước phục vụ sản xuất vụ Đông Xuân 2021-2022 tại các Hội nghị của Bộ: Đánh giá kết quả sản xuất năm 2021, triển khai sản xuất vụ Đông Xuân 2021-2022 các tỉnh phía Bắc; Sơ kết sản xuất trồng trọt vụ Thu Đông, Mùa năm 2021 và triển khai kế hoạch sản xuất vụ Đông Xuân 2021-2022 tại các tỉnh, thành Nam Bộ.  

Các đơn vị khoa học thuộc Bộ thực hiện các nhiệm vụ dự báo nguồn nước và xây dựng kế hoạch sử dụng nước năm 2021 đã cung cấp bản tin dự báo mùa trước vụ Đông Xuân 2021-2022 tới các cơ quan liên quan thuộc Bộ, các địa phương trong khu vực để làm cơ sở chỉ đạo điều hành tổ chức sản xuất.

Nguồn: tongcucthuyloi.gov.vn